Wist jij dit over spelt?
Spelt wordt beschouwd als een primitieve tarwesoort en behoort dan ook net als tarwe tot de grassenfamilie. Het wordt al geteeld sinds 7000 voor Christus. Na de Middeleeuwen is spelt meer en meer verdrongen door gewone tarwe, omdat deze een hogere opbrengst per hectare biedt en gemakkelijker te pellen is. Tegenwoordig is de interesse in spelt echter sterk toegenomen, met name vanuit de biologische landbouw. Ben jij ook zo dol op het speltbrood van je ambachtelijke bakker? Hij bakt het met liefde. En deelt graag zijn kennis.
Spelt is een oud Europees gewas, dat al eeuwenlang wordt geteeld in verschillende landen in Midden-Europa. Meer recent wordt het ook in bijvoorbeeld Canada en de Verenigde Staten verbouwd. Sinds 2013 wordt spelt bovendien in Nederland geteeld. In ons land vind je onder andere de Franckenkorn, Cosmos, Zollernspelz, Oberkulmur Rotkorn en de Kollenberger spelt.
Spelt is een wintergraan. Dit wil zeggen dat de zaaiperiode ligt tussen midden oktober en half december. Spelt heeft als overwinterende graansoort de inwerking van kou en vorst nodig om te kunnen bloeien en de aren te laten ontwikkelen. Het kan bovendien op schrale grond groeien en geeft zelfs met een lage bemesting een goede oogst en een minerale opbrengst die vergelijkbaar is met tarwe. Spelt heeft wel aanzienlijk meer landbouwgrond nodig dan moderne tarwesoorten om dezelfde opbrengst te kunnen leveren.
De aar van spelt is twee-rijig, in tegenstelling tot een tarweaar, die vier-rijig is en daardoor vierkant van vorm. Spelt is volledig bedekt met een kaf maar deze kafjes zijn, in tegenstelling tot bijvoorbeeld rijst of gerst, niet met de korrel vergroeid. Door de aanwezigheid van dit kaf rondom de graankorrels, kent spelt een goede resistentie tegen ziekten. Hierdoor is tijdens de teelt geen gebruik van bestrijdingsmiddelen of pesticiden nodig. Wel is het lastiger om dit harde kaf van spelt te verwijderen. Dit, in combinatie met de kleinere opbrengst per hectare, maakt spelt duurder dan tarwe.
Spelt is als graansoort nauw verwant aan tarwe. Je zou ze neef en nicht kunnen noemen. De voedingswaarde van deze graansoorten verschilt dan ook nauwelijks. Spelt bevat iets meer eiwit dan tarwe en heeft over het algemeen een iets hoger vetgehalte, maar dit verschilt per soort en zelfs per onderzoek. Qua vitaminen en mineralen zijn er nauwelijks aantoonbare verschillen. Wie kiest voor gezond, kiest het beste volkoren – of dat nu van tarwe of van spelt is gemaakt. Wie volkoren producten eet, profiteert het meest optimaal van alle voedingsstoffen.
Speltbrood is beslist niet glutenvrij. Wel wordt speltbrood door sommige mensen met een glutenintolerantie beter verdragen dan broodsoorten die zijn gemaakt van tarwe. Het is nog onduidelijk waaraan dit precies ligt. Proef zelf en ervaar de verschillen!
