Wist jij dit over haver?
Ontbijt jij ook weleens met een schaaltje havermout? Dan weet je wellicht dat haver vezelrijk is en voedzaam bovendien. Ook je ambachtelijke bakker gebruikt regelmatig haver, een van de weinige glutenvrije graansoorten, in zijn producten. Wist jij dit over haver?
Haver werd al door de Romeinen gebruikt als voer voor dieren en als medicijn voor mensen. Zij noemden het avena (‘gezond’) sativa (‘gekweekt’) en prezen de rustgevende en versterkende eigenschappen van dit graan. De Romeinen kenden haver nog niet als menselijke voeding. Pas vanaf het jaar 200 wordt haver gebruikt als basisvoedsel voor de inwoners van Europa.
Door de jaren heen is haver populair gebleven. Als veevoer, maar tot in de late Middeleeuwen ook als belangrijkste graan in bierbrouwerijen. Op de Nederlandse zandgronden wordt haver dan bovendien volop geteeld voor menselijke consumptie, bijvoorbeeld voor haverkoeken, haverbrij of haversoep. In 1939 staat haver op de derde plaats van de ranglijst van belangrijkste graansoorten ter wereld, na tarwe en maïs.
Haver is een eenjarige plant, die behoort tot de grassenfamilie. Het graan heeft een voorkeur voor een gematigd klimaat met veel neerslag en de eisen aan de grond zijn gering. Het graan wordt in het voorjaar gezaaid, waarna het vanaf medio augustus wordt geoogst.
Haver is een voedzaam en vezelrijk ingrediënt. Het bevat diverse vitaminen en mineralen, zoals kalium, fosfor, magnesium en vitaminen B1, 5 en 12 in aanzienlijke hoeveelheden. In vergelijking met tarwe bevat haver meer vet. Haver bevat bovendien een speciaal soort vezel: de beta-glucanen. Deze hebben een aantoonbaar positief effect op het cholesterolgehalte in bloed. Een verlaging van dit cholesterolgehalte vermindert de kans op hart- en vaatziekten. Voorwaarde daarvoor is dat je dagelijks minimaal drie gram van deze beta-glucanen uit haver moet binnenkrijgen. Dat staat gelijk aan bijvoorbeeld twee porties havermout.
Haver onderscheidt zich van andere graansoorten door de vorm van de vrucht. Dit is namelijk geen aar, maar een pluim.
Haver is een glutenvrij graan. Wel bestaat het risico dat haver tijdens transport, verwerking of opslag verontreinigd raakt doordat het lastig is te garanderen dat haver nergens in aanraking komt met tarwe. Producten met een glutenvrij logo op de verpakking zijn gegarandeerd glutenvrij.
