Graan
…meergranenbrood niet gezonder is dan volkorenbrood?
Meergranenbrood is niet per definitie gezonder dan volkorenbrood. De voedingswaarde van brood hangt nauw samen met de ingrediënten. Volkorenbrood is altijd gemaakt van volkorenmeel. Dit is wettelijk vastgelegd. In volkorenmeel is de gehele graankorrel vermalen. Het bevat daardoor meer voedingsvezel, vitamines en mineralen dan bloem en meel. Meergranenbrood bevat meerdere soorten graan en kán als basis volkorenmeel hebben. In dat geval heeft het tenminste evenveel voedingsstoffen als volkorenbrood. Als er ook nog gebroken of geplette graankorrels en/of zaden in het brood zijn verwerkt, heeft het vaak zelfs een hoger gehalte voedingsstoffen. Meergranenbrood kan ook van bloem, de basis voor witbrood, gemaakt zijn. In dat geval zal het brood minder voedingsstoffen bevatten dan volkorenbrood, maar meestal wel meer dan witbrood.
…iedere graansoort zijn eigen kenmerken heeft?
Voor alle soorten granen geldt dat ze veel zetmeel, dus koolhydraten, bevatten. Daarnaast leveren ze eiwitten, vitamines, mineralen en voedingsvezel. Van elke graansoort en van heel veel gedroogde zaden of pitten kan meel voor brood worden gemaakt. De meest voorkomende meelsoort is die van tarwe. Maar er wordt ook meel gemalen van bijvoorbeeld gerst, haver, rogge, maïs en spelt. Deze soorten gebruikt je bakker vaak om meergranenbrood van te bakken.
…er steeds meer baktarwe van onze eigen bodem komt?
Tarwe is de meest voorkomende graansoort die we in Nederland verbouwen. Omdat deze veelal een laag eiwitgehalte heeft, is Nederlandse tarwe niet snel bakwaardig. Daarom wordt de meeste tarwe die in Nederland wordt verbouwd, gebruikt als veevoer. Toch slaan steeds meer bakkers en boeren de handen ineen om van lokaal graan brood te bakken. Met veel zorg en aandacht wordt de kwaliteit van Nederlandse tarwe steeds verder verbeterd. Liefst wordt hierbij ook de plaatselijke molenaar betrokken. Zo legt het gewas een zo kort mogelijke weg af voordat het als boterham op je bord ligt. Lekker en duurzaam tegelijk!
…graan de verzamelnaam is voor de zaden van grassen?
Tarwe is een graan, maar dat geldt ook voor bijvoorbeeld rijst, gerst, haver en rogge. Van granen worden graanproducten gemaakt zoals bloem, couscous, pasta en natuurlijk brood. Volkoren graanproducten zijn in iedere vorm het meest gezond.
…de kiem en de zemel de meeste voedingsstoffen bevatten?
De kiem en de zemel van een graankorrel bevatten de meeste voedingsstoffen. Omdat volkorenbrood is gemaakt van de hele graankorrel, bevat het dus alle goede voedingsstoffen die de graankorrel te bieden heeft. Het maakt daarbij niet uit of het een brood is van tarwe, spelt, rogge of een andere graansoort. En ook niet of het brood gemaakt is met gist of met desem. Het gaat erom dat het volkoren is!
…het kaf van graan meestal oneetbaar is?
Om de hele graankorrel heen zit een omhulsel, dat bestaat uit de verwelkte blaadjes van de graanbloemen. Dit is het kaf. Bij de meerderheid van de granen is het kaf oneetbaar. Het kaf wordt van het koren gescheiden door de graankorrels krachtig over elkaar te wrijven. Dit noemen we het doppen of pellen van graan. Vroeger werd het kaf handmatig van het koren gescheiden, bijvoorbeeld door het graan in een platte mand (een wan) te leggen en vervolgens omhoog te gooien. Door de beweging kwam het kaf dan los van het koren. Wie "het kaf van het koren scheidt", scheidt waardevolle zaken van waardeloze, of het goede van het kwade. De uitdrukking verwijst dus naar de (akker)landbouw.
…het molenaarsambacht immaterieel cultureel erfgoed is?
Het Molenaarsambacht is door Unesco op 7 december 2017 op de lijst immaterieel cultureel erfgoed geplaatst. Vroeger vervulde een molen een sociale functie. Een molenaar voorzag bakkers van meel en boeren van veevoer. Ook brachten mensen regelmatig zakjes zelfgeraapte graankorrels, die bij het oogsten van de halmen op de grond waren gevallen, om deze te laten malen. De molen was zodoende een plek waar mensen elkaar ontmoetten en de laatste nieuwtjes deelden. Eigenlijk zoals het nu in een bakkerswinkel gaat!
Wist jij dit over spelt?
Spelt wordt beschouwd als een primitieve tarwesoort en behoort dan ook net als tarwe tot de grassenfamilie. Het wordt al geteeld sinds 7000 voor Christus. Na de Middeleeuwen is spelt meer en meer verdrongen door gewone tarwe, omdat deze een hogere opbrengst per hectare biedt en gemakkelijker te pellen is. Tegenwoordig is de interesse in spelt echter sterk toegenomen, met name vanuit de biologische landbouw. Ben jij ook zo dol op het speltbrood van je ambachtelijke bakker? Hij bakt het met liefde. En deelt graag zijn kennis.
Wist jij dit over haver?
Ontbijt jij ook weleens met een schaaltje havermout? Dan weet je wellicht dat haver vezelrijk is en voedzaam bovendien. Ook je ambachtelijke bakker gebruikt regelmatig haver, een van de weinige glutenvrije graansoorten, in zijn producten. Wist jij dit over haver?
Brood is gezond
Brood past in vrijwel elk verantwoord en gezond voedingspatroon. Een boterham levert het lichaam namelijk energie, voedingsvezels, ijzer, koper, magnesium, jodium en B-vitamines: allemaal voedingsstoffen die je elke dag nodig hebt.
