Oranjekoek
Oranjekoek behoort tot het culinair erfgoed van Friesland. Oranjekoek is een typisch Friese lekkernij. De plaatvormige koek, afgewerkt met roze glazuur en een versiering van crème met gekonfijte vruchten of andere garneringen, vormt een populaire traktatie in Friese bedrijfskantines. Een schotel of gebaksvorkje heb je namelijk helemaal niet nodig.
Zoveel Friese bakkers, zoveel oranjekoeken. Iedere (banket)bakker in het noorden des lands maakt er in zijn eigen handschrift een waar kunstwerkje van. Soms naar de fantasie van de bakker, maar vaker naar een via vele bakkersgeneraties overgeleverd idee over hoe de oranjekoek hoort te zijn. Recepten verschillen per bakkerij en worden zorgvuldig geheim gehouden.
Oranjekoek is in Friesland altijd een geliefde traktatie geweest. Van oudsher was het gebak namelijk minder duur dan bijvoorbeeld slagroom- of mokkataartjes. Tegenwoordig is de uitvoering wat luxer geworden, met een kwart amandelspijs tussen driekwart koekdeeg. Traditioneel wordt de koek met crème bespoten, maar sommige bakkers werken het gebak ook wel met slagroom af. De koek is dan minder lang houdbaar.
Roze
Hoewel je misschien zou verwachten dat een oranjekoek oranje van kleur is, is hij meestal met roze glazuur afgewerkt. Oranjekoek dankt zijn naam dan ook niet aan zijn buitenkant, maar aan de gekonfijte, dunne snippers sinaasappelschil die in de koek zijn meegebakken. Ook anijszaad geeft het deeg van oranjekoek zijn specifieke smaak.
Cultuur
Oranjekoek wordt door vele Friezen geregeld gegeten en is een symbool van de Friese cultuur. Friezen discussiëren graag over welke bakker de beste oranjekoek bakt of over de vraag wat nou lekkerder is: de traditionele crème of juist slagroom? Een Fries schroomt niet een blokje om te rijden om de oranjekoek van zijn favoriete bakker te kunnen halen. En als hij op familiebezoek buiten de provincie gaat, reist er dikwijls een oranjekoek op de achterbank mee.
