Meel
…zwart geroosterd brood schadelijk kan zijn voor de gezondheid?
Brood dat donkerder dan goudgeel wordt geroosterd, kan acrylamide bevatten. Dit is een stof die kan ontstaan als je zetmeelrijke producten, zoals aardappelen en granen roostert, bakt, grilt of frituurt boven de 120 °C. Bij koken ontstaat geen acrylamide. De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) heeft in 2015 geconcludeerd dat acrylamide de kans op kanker bij mensen mogelijk verhoogd. Daarom is het streven om de inname van acrylamide te verlagen.
…gluten voor de luchtige structuur van brood zorgen?
Gluten worden onderverdeeld in twee groepen eiwitten: gliadines en glutenines. Bij het maken van deeg is gliadine van belang voor de viscositeit ofwel rekbaarheid van het deeg. Glutenine bepaalt de elasticiteit of sterkte van het deeg. Een ambachtelijke bakker zoekt altijd naar de perfecte verhouding tussen viscositeit en elasticiteit. Hoe meer gluten het meel bevat, hoe steviger het product wordt. Bij het bakken van brood houden gluten de vrijkomende gasbelletjes in het deeg vast, waardoor brood kan rijzen. Vooral bij zwaardere broodsoorten zoals volkorenbrood of rozijnenbrood is dat belangrijk. Gluten vormen als het ware het ‘skelet’ van het brood; ze zijn dus erg belangrijk voor de structuur en stevigheid. Na het bakken zorgt het skelet van gluten ervoor dat het brood niet inzakt en zijn vorm behoudt. Gluten zitten overigens niet alleen in brood. Je vindt ze ook in beschuit, crackers, gebak, koek en muesli.
…haver een glutenvrij graan is?
Haver levert het lichaam heel veel voedingswaarde. Het bevat onverzadigde vetten en cholesterol- en bloedsuikerverlagende oplosbare vezels, de zogenaamde bètaglucanen. Bovendien wordt het zetmeel van haver mooi geleidelijk door het lichaam opgenomen. Het eiwit in haver sluit naadloos aan op de behoefte van de mens door het hoge gehalte aan essentiële aminozuren en de goede verteerbaarheid. Haver is dus een echt gezondheidsgraan.
…een koolhydraatarm brood zeker 30% minder koolhydraten bevat?
Strikt genomen mag niet worden gesproken van koolhydraatarm, maar van brood met minder koolhydraten of brood met een verlaagd koolhydraatgehalte. Broden met minder koolhydraten zijn vaak gebakken op basis van tarwe. Daarbij is een deel van het tarwemeel vervangen door sojameel of bonenmeel, omdat hierin minder koolhydraten zitten. Soja- en bonenmeel bevatten meer eiwitten dan tarwemeel. Daarnaast wordt er in brood met een verlaagd koolhydraatgehalte vaak gebruik gemaakt van extra olie of margarine en/of ingrediënten die van nature een hoog voedingsvezel- en/of vetgehalte hebben. Denk aan lijnzaad en zonnebloempitten. Door een hoger vetgehalte bevat dit soort broden vaak meer calorieën dan gewoon brood. Overigens zijn dit wel vooral de goede onverzadigde vetten.
…meergranenbrood niet gezonder is dan volkorenbrood?
Meergranenbrood is niet per definitie gezonder dan volkorenbrood. De voedingswaarde van brood hangt nauw samen met de ingrediënten. Volkorenbrood is altijd gemaakt van volkorenmeel. Dit is wettelijk vastgelegd. In volkorenmeel is de gehele graankorrel vermalen. Het bevat daardoor meer voedingsvezel, vitamines en mineralen dan bloem en meel. Meergranenbrood bevat meerdere soorten graan en kán als basis volkorenmeel hebben. In dat geval heeft het tenminste evenveel voedingsstoffen als volkorenbrood. Als er ook nog gebroken of geplette graankorrels en/of zaden in het brood zijn verwerkt, heeft het vaak zelfs een hoger gehalte voedingsstoffen. Meergranenbrood kan ook van bloem, de basis voor witbrood, gemaakt zijn. In dat geval zal het brood minder voedingsstoffen bevatten dan volkorenbrood, maar meestal wel meer dan witbrood.
…iedere graansoort zijn eigen kenmerken heeft?
Voor alle soorten granen geldt dat ze veel zetmeel, dus koolhydraten, bevatten. Daarnaast leveren ze eiwitten, vitamines, mineralen en voedingsvezel. Van elke graansoort en van heel veel gedroogde zaden of pitten kan meel voor brood worden gemaakt. De meest voorkomende meelsoort is die van tarwe. Maar er wordt ook meel gemalen van bijvoorbeeld gerst, haver, rogge, maïs en spelt. Deze soorten gebruikt je bakker vaak om meergranenbrood van te bakken.
…graan de verzamelnaam is voor de zaden van grassen?
Tarwe is een graan, maar dat geldt ook voor bijvoorbeeld rijst, gerst, haver en rogge. Van granen worden graanproducten gemaakt zoals bloem, couscous, pasta en natuurlijk brood. Volkoren graanproducten zijn in iedere vorm het meest gezond.
…het molenaarsambacht immaterieel cultureel erfgoed is?
Het Molenaarsambacht is door Unesco op 7 december 2017 op de lijst immaterieel cultureel erfgoed geplaatst. Vroeger vervulde een molen een sociale functie. Een molenaar voorzag bakkers van meel en boeren van veevoer. Ook brachten mensen regelmatig zakjes zelfgeraapte graankorrels, die bij het oogsten van de halmen op de grond waren gevallen, om deze te laten malen. De molen was zodoende een plek waar mensen elkaar ontmoetten en de laatste nieuwtjes deelden. Eigenlijk zoals het nu in een bakkerswinkel gaat!
Vijf verrassingen met oud brood
Heb je onverhoopt een paar boterhammen oud laten worden? Geen nood! Weggooien is zonde. En gelukkig kun je brood een prima tweede leven bezorgen. Je kunt er zelfs nog een heerlijke maaltijd mee bereiden of verrijken. Vijf verrassende mogelijkheden!
Tien tips voor bewaren en invriezen van brood
Wat is er lekkerder dan een verse boterham, waarop de boter tijdens het smeren nog een beetje wegsmelt? Helaas kun je brood niet altijd zó vers eten. Gelukkig kun je boterhammen en broodjes ook langer bewaren. Een brood van de ambachtelijke bakker is gemiddeld genomen en mits goed verpakt zo’n drie dagen houdbaar. Na drie dagen nemen de smaak en de malsheid van het product af. Aan de voedingswaarde van het brood is dan overigens niets veranderd. Tien tips om brood wat langer te bewaren – ook door het op de juiste wijze in te vriezen.
