Kaf
Gewoon graan
Graan is de verzamelnaam voor de zaden van grassen. Tarwe is een graan, maar dat geldt ook voor bijvoorbeeld rijst, gerst, haver en rogge. Van granen worden graanproducten gemaakt zoals bloem, couscous, pasta en natuurlijk brood. Volkoren graanproducten zijn in iedere vorm het meest gezond.
Eerlijk over spelt
Tarwe eten we als mensheid al zeker tienduizend jaar. Toch staat in een aantal bestsellers over voeding dat we deze gezonde graansoort beter links kunnen laten liggen. Tarwe zou ons namelijk dik, moe en ziek maken. Mede hierdoor heeft de ouderwetse graansoort spelt opnieuw zijn intrede gedaan in Nederlandse bakkerijen. Is spelt beter voor je lijf dan tarwe?
Graansoorten onder de loep
Water, gist, een snuf zout en hoofdbestanddeel meel. Veel meer is niet nodig om een puur brood te maken. Toch biedt de ambachtelijke bakker volop keuze. Graansoorten maken het verschil!
Alles over gerst
Gerst is de oudste graansoort ter wereld. Zonder gerst zouden we tegenwoordig geen whiskey of bier hebben. Ontkiemende gerst, ook wel gerstmout genoemd, is namelijk de belangrijkste grondstof voor deze alcoholische dranken.
Alles over tarwe
Tarwe is na maïs de belangrijkste graansoort ter wereld. Tarwe levert meer dan twintig procent van het totale aantal calorieën dat wij via onze dagelijkse voeding binnen krijgen. Daarnaast is tarwe belangrijk als voedermiddel voor landbouwdieren.
Alles over spelt
Spelt behoort net als tarwe tot de grassenfamilie en wordt beschouwd als een primitieve tarwesoort. Het wordt al geteeld sinds 7000 voor Christus. Na de Middeleeuwen is spelt meer en meer verdrongen door gewone tarwe, omdat deze een hogere opbrengst per hectare biedt en gemakkelijker te pellen is. Tegenwoordig is de interesse in spelt weer sterk toegenomen, met name vanuit de biologische landbouw.
Alles over rogge
Rogge is sinds de Middeleeuwen een belangrijke grondstof voor ons dagelijks brood. Het graan wist zich een plek in Europa te verwerven doordat het vanwege zijn robuustheid prima kan groeien waar andere granen niet groeien.
Alles over haver
Haver werd al door de Romeinen gebruikt als voer voor dieren en als medicijn voor mensen. Zij noemden het avena (‘haver’) sativa (‘gekweekt’) en prezen de rustgevende en versterkende eigenschappen van dit graan. De Romeinen kenden haver nog niet als menselijke voeding. Pas vanaf het jaar 200 wordt haver gebruikt als basisvoedsel voor de inwoners van Europa.
…er zowel zomer- als wintertarwe bestaat?
Wintertarwe wordt in het najaar gezaaid, tussen oktober en december. Zomertarwe wordt in het voorjaar gezaaid, tussen januari en maart. Beide soorten worden in de zomermaanden geoogst. Over het algemeen heeft wintertarwe hogere opbrengsten, omdat het langer de tijd heeft om te groeien.
…het kaf van graan meestal oneetbaar is?
Om de hele graankorrel heen zit een omhulsel, dat bestaat uit de verwelkte blaadjes van de graanbloemen. Dit is het kaf. Bij de meerderheid van de granen is het kaf oneetbaar. Het kaf wordt van het koren gescheiden door de graankorrels krachtig over elkaar te wrijven. Dit noemen we het doppen of pellen van graan. Vroeger werd het kaf handmatig van het koren gescheiden, bijvoorbeeld door het graan in een platte mand (een wan) te leggen en vervolgens omhoog te gooien. Door de beweging kwam het kaf dan los van het koren. Wie "het kaf van het koren scheidt", scheidt waardevolle zaken van waardeloze, of het goede van het kwade. De uitdrukking verwijst dus naar de (akker)landbouw.
