Volkoren en Gezondheid
Al sinds circa tienduizend jaar maken graanproducten, dragers van onder andere koolhydraten, voedingsvezels, vitamines, mineralen en antioxidanten, onderdeel uit van onze dagelijkse voeding. Diverse studies tonen aan dat het eten van volkoren graanproducten een positief effect lijkt te hebben op onze gezondheid.
Het nut van de gehele graankorrel
De buitenkant van een graankorrel, de zemel, is rijk aan voedingsvezels. In deze buitenste laag van de korrel bevindt zich bovendien een hoger gehalte aan belangrijke vitamines en mineralen, zoals B-vitamines, vitamine E en ijzer. Daarnaast zitten er binnenin de graankorrel zogenaamde ‘bioactieve’ stoffen waarvan is aangetoond dat ze goed zijn voor onze gezondheid. Wat volkoren bijzonder maakt, is dat alle voedingsstoffen uit de graankorrel sámen zorgen voor preventie van hart- en vaatziekten, diabetes en bepaalde vormen van kanker. De voedingsvezels van het graan krijgen in volkoren producten hulp van andere goede stoffen uit de graankorrel, waardoor het gezondheidseffect sterker is dan van voedingsvezels alleen.
The whole-grain-package
Het is Anthony Fardet, wetenschappelijk onderzoeker bij het Franse instituut voor landbouw (INRA), die de gezondheidsaspecten van volkoren granen op een rij heeft gezet. Hij constateert dat een volkoren graankorrel veel stoffen bevat die goed zijn voor de gezondheid . Hij concludeert ook dat juist de combinatie van al deze stoffen tezamen voor versterkende effecten zorgt. Niet alleen op de darmen, hart- en bloedvaten, glucosehuishouding en gewichtsregulatie, maar ook op nieuwe terreinen als de botgezondheid en mentale gezondheid van mensen. Naar zijn mening zouden we granen daarom weer moeten gaan consumeren zoals de natuur ze bedacht heeft. Volgens Fardet bevatten volkoren granen minstens 34 bioactieve stoffen met een gunstig effect op hart- en bloedvaten en 32 met een beschermend effect tegen kanker. Maar liefst 26 bioactieve stoffen uit volkoren granen hebben een gunstig effect op de mentale gezondheid, 16 op de botgezondheid en 17 op de glucoseregulatie. In onderzoek wordt vaak gekeken naar de geïsoleerde effecten van individuele bioactieve stoffen. Fardet vindt echter het gecombineerde effect veel interessanter, hoewel het ook lastiger is om te onderzoeken. Hij spreekt als het over volkoren gaat over de ‘whole-grain-package’: de combinatie van verschillende bioactieve stoffen uit alle onderdelen van de graankorrel.
Werking van de darmen
Het eten van volkoren producten wordt door veel mensen in verband gebracht met goed werkende darmen. De darmen hebben een belangrijke functie in het menselijk lichaam. Zij dienen aan de ene kant zoveel mogelijk voedingsstoffen uit het gegeten voedsel te halen zodat het lichaam hiervan gebruik kan maken. Aan de andere kant moeten de darmen het lichaam beschermen tegen stoffen die minder goed zijn voor het lichaam, maar die wel met voedsel kunnen meekomen. In de mond, de maag en de dunne darm wordt voedsel verteerd en opgenomen in de bloedbaan. Niet alles in ons voedsel, zoals bijvoorbeeld voedingsvezels, kan hier worden verteerd. Daarom worden in de dikke darm de onverteerde resten door de darmflora (ofwel door darmbacteriën) omgezet tot stoffen waaruit energie en voedingsstoffen kunnen worden gehaald. Wat daarna nog overblijft, wordt afgevoerd in de vorm van ontlasting. Er is overtuigend bewijs voor de aanname dat voedingsvezels (waaronder die van tarwe, rogge en haver) een aantal functies van het maag-darmkanaal gunstig beïnvloeden.
